Wmo_klanttevredenheidsonderzoek_Den Helder.pdf
Bekendheid en toegankelijkheid van het zorg- en welzijnsaanbod
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo gemeente Den Helder Juni 2014
Colofon
Uitgave I&O Research Stationsplein 11 Postbus 563, 7500 AN Enschede Rapportnummer
2014/036
Datum
Juni 2014
Opdrachtgever Gemeente Den Helder Postbus 36 1780 AA DEN HELDER
Auteurs
Jasper Lohuis Ankie Lempens
Bestellingen
Exemplaren zijn verkrijgbaar bij de opdrachtgever
Het overnemen uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron duidelijk wordt vermeld.
Inhoudsopgave
Samenvatting en conclusies 1. Inleiding
1.1 Aanleiding 1.2 Onderzoeksdoel 1.3 Onderzoeksaanpak 1.4 Leeswijzer
pag.
I 1
1 1 2 4
2. Informatiebehoefte en zoekgedrag
2.1 Inleiding 2.2 Informatiebehoefte 2.3 Drempels 2.4 Zoekgedrag
6
6 6 7 9
3. Zorg- en welzijnsaanbod: bekendheid en toegankelijkheid
3.1 Inleiding 3.2 Bekendheid en tevredenheid over zorg- en welzijnsaanbod 3.3 Verbetersuggesties en opmerkingen
14
14 14 20
4. Mantelzorg
4.1 Inleiding 4.2 Kenmerken mantelzorgers
22
22 22
5. Informatie en ondersteuning aan jongeren
5.1 Inleiding 5.2 Gebrek aan vrijetijdsbesteding/ ontmoeting 5.3 Werk, wonen en financiën 5.4 Verbeter ideeën
26
26 27 28 33
Bijlage 1. Vragenlijst
37
Samenvatting en conclusies
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Samenvatting en conclusies
Samenvatting en conclusies
Op advies van de Wmo-raad heeft de gemeente Den Helder ervoor gekozen om de bekendheid en toegankelijkheid van het zorg- en welzijnsaanbod onderwerp te laten zijn van het jaarlijkse Wmoklanttevredenheidsonderzoek. Een goede toegang wordt steeds belangrijker, aangezien vanuit de drie decentralisaties meer doelgroepen voor advies en ondersteuning bij de gemeente zullen aankloppen. Onderzoeksbureau I&O Research heeft het onderzoek uitgevoerd. De doelstelling is als volgt:
“Het verkrijgen van inzicht in de bekendheid en ervaren toegankelijkheid van organisaties die informatie, advies en ondersteuning bieden op het gebied van zorg en welzijn.”
In totaal hebben 563 inwoners van Den Helder van 21 jaar en ouder aan het onderzoek deelgenomen, wat neerkomt op een respons van 23 procent. Daarnaast zijn drie groepsgesprekken gevoerd met jongeren om hun wensen en ondersteuningsbehoefte in kaart te brengen. Beantwoording onderzoeksvragen Welke behoefte aan informatie, advies en ondersteuning bestaat er?
De inwoners van Den Helder zoeken het vaakst naar informatie over gezondheidsproblemen (20 procent), gevolgd door de thema’s werk en opleiding (15 procent), sport en beweging (14 procent) en wonen en huisvesting (13 procent). Een op de tien (11 procent) geeft aan meer informatie te willen over het ondersteuningsaanbod in de gemeente Den Helder. Zij geven aan meer informatie te willen over diverse thema’s, waaronder gezondheidszorg, ouderenzorg, mantelzorg, sport, financiën en Wmo. De inwoners van 45 tot en met 64 jaar hebben vaker behoefte aan informatie dan de 21- tot en met 44-jarigen. Twee derde van de inwoners heeft overigens geen behoefte aan meer informatie over het ondersteuningsaanbod. Waar zoekt men informatie, advies en ondersteuning? In hoeverre bestaan er verschillen in deze voorkeuren en het zoekgedrag op basis van leeftijd, geslacht en opleiding?
De helft zoekt meestal naar informatie over het zorg- en welzijnsaanbod via zoekmachines op internet. Naast het internet zoekt men vaak informatie bij familie, vrienden en kennissen of via de website van de gemeente of het Zorgloket. De 65-plussers zoeken vaker dan de andere groepen via de traditionele kanalen als de lokale/regionale krant, telefoongids en via een bezoek aan de gemeentebalie. Circa een kwart zoekt nooit naar informatie over het zorg – en welzijnsaanbod in de gemeente Den Helder. Onder 65-plussers is dit ruim een derde en onder 21-44-jarigen is dit één op de vijf. Voor alle thema’s geldt dat het internet een belangrijke vindplaats van informatie is. Voor gezondheidsproblemen vormt de huisarts de belangrijkste vindplaats van informatie.
I
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Samenvatting en conclusies
De 65-plussers zijn meer georiënteerd op traditionele instanties, zoals huisarts, gemeenteloket, sociale dienst, woningstichting en welzijnsorganisatie. De vindplekken van informatie verschillen niet of nauwelijks tussen 21-44-jarigen en 45-64-jarigen. Welke drempels worden ervaren bij het zoeken naar informatie, advies en ondersteuning?
Voor een klein deel van de inwoners van Den Helder (3 procent) geldt dat zij regelmatig informatie zoeken over het aanbod, maar deze informatie niet kunnen vinden. Bij één op de vijf mensen komt dit af en toe voor. Driekwart blijft vrijwel nooit met onbeantwoorde vragen rondlopen. Mensen kunnen verschillende drempels ervaren bij het zoeken naar informatie, advies en ondersteuning. Ruim een kwart geeft als reden waarom zij nog geen informatie hebben ingewonnen naar aanleiding van hun vraag, dat zij zich er nog niet in verdiept hebben. Eveneens een kwart weet niet waar ze terecht kunnen met hun vraag, wat duidt op onbekendheid met het aanbod. Eén op de vijf ziet op tegen mogelijke kosten. In antwoord op één van de voorgelegde stellingen geeft een vijfde van de inwoners aan dat zij het lastig vinden om in Den Helder de juiste ondersteuning te vinden als die nodig is. Eén op de zeven inwoners vindt dat organisaties in Den Helder je van het kastje naar de muur sturen. Ongeveer één op de tien ziet door de bomen het bos niet meer, doordat er zoveel informatie over het zorg- en welzijnsaanbod in Den Helder is. Welke ideeën bestaan er om de drempels voor het zoeken naar informatie, advies en ondersteuning te verlagen?
Er is een aantal ideeën genoemd om drempels voor het zoeken naar informatie, advies en ondersteuning te verlagen. Deze betreffen onder meer een centrale doorverwijspagina, waarop informatie te vinden is over het zorg- en welzijnsaanbod in de gemeente Den Helder. Ook kan er aan gedacht worden om (meer) informatiefolders te plaatsen bij huisartsen. Het is hierbij belangrijk om rekening te houden met mensen die geen toegang hebben tot internet of internet niet gebruiken, bijvoorbeeld door papieren gids met overzichtelijke informatie over het zorg- en welzijnsaanbod in de gemeente Den Helder. Hoe is de bekendheid van organisaties en diensten die informatie, advies en ondersteuning aanbieden op het gebied van zorg en welzijn in Den Helder?
Inwoners van Den Helder zijn beter bekend met het zorgaanbod dan met het aanbod van vrijwilligersorganisaties en welzijnswerk. Een kwart is (zeer) goed bekend met het aanbod van gezondheidszorg, terwijl de helft er redelijk bekend mee is. Circa een kwart kent het zorgaanbod niet. Van de instellingen geniet de GGD de meeste bekendheid, gevolgd door het aanbod ouderenwerk. Voor de overige zorg- en welzijnsinstellingen geldt dat meer dan de helft niet bekend is met hun aanbod.
II
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Samenvatting en conclusies
Het aanbod van sociaal raadslieden, jongerenwerk, begeleiding van dak- en thuislozen en opbouwwerk in de wijk is het minst bekend. De 65-plussers zijn over het algemeen minder bekend met het aanbod van zorg- en welzijnsinstellingen, afgezien van het Wmo-zorgloket. Hoe is de ervaren toegankelijkheid van deze diensten en organisaties?
Ruim een kwart van de inwoners geeft aan dat zij voor alle vragen / problemen op het gebied van zorg en welzijn terecht kunnen in hun eigen gemeente. Een klein deel (7 procent) is het oneens met deze stelling. Bijna een kwart (23) vindt het aanbod in Den Helder prima, terwijl 9 procent hier ontevreden over is. Eén op de vijf inwoners van Den Helder die bekend zijn met de voorgelegde instellingen, heeft het afgelopen jaar gebruik gemaakt van het Wmo-zorgloket. Daarmee werd het Wmo-zorgloket het vaakst gebruikt, gevolgd door vrijwilligersorganisaties en mantelzorgondersteuning. Aan degenen die in het afgelopen jaar gebruik hebben gemaakt van het aanbod van een of meer organisaties, is gevraagd hoe tevreden zij zijn over verschillende toegankelijkheidsaspecten van de ondersteuning. De GGD en MEE scoort een relatief hoge mate van tevredenheid. Het CJG scoort de laagste tevredenheid. Op de vraag of men vindt dat er in Den Helder over het geheel genomen voldoende aanbod is, geeft de meerderheid aan dat zij dit niet goed kunnen inschatten. Een derde vindt het aanbod voor advies of hulp bij gezondheidsproblemen over het geheel genomen voldoende, terwijl 7 procent dit onvoldoende vindt. Andere thema’s waarvan men relatief vaak vindt dat het aanbod voldoende is, zijn vervoersdiensten, boodschappendiensten en dagbestedingsactiviteiten. Het aanbod voor hulp bij het vinden van werk vindt men relatief vaak (19 procent) onvoldoende. Eén op de elf mist belangrijke voorzieningen op het gebied van gezondheidszorg. Een volwaardig ziekenhuis noemt men het vaakst. Men vreest dat het ziekenhuis in de toekomst (verder) wordt uitgekleed. De 65-plussers geven minder vaak aan dat ze belangrijke voorzieningen missen (4 procent) dan de 45- tot en met 64-jarigen (12 procent). Via welke kanalen en waar ontvangt men het liefst informatie, advies en ondersteuning?
Eén op de drie ontvangt het liefst informatie via de gemeentelijke website of via folders of brochures. Ook de lokale/regionale pers en het Wmo-zorgloket zijn veelgenoemde kanalen. De 65-plussers hebben vaker een voorkeur voor informatie via de lokale/regionale pers en via het zorgloket van de gemeente dan de jongere inwoners (21-44 jaar). Deze laatste groep geeft vaker de voorkeur aan een folder of brochure.
III
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Samenvatting en conclusies
Uitkomsten groepsgesprekken met jongeren Op drie locaties in Den Helder zijn groepsgesprekken gehouden met jongeren om hun ondersteuningsbehoefte, hun bekendheid met het ondersteuningsaanbod en hun ideeën voor verbetering op te tekenen. Zesentwintig jongeren tussen twaalf en dertig jaar en vier jongerenwerkers/vrijwilligers deden hieraan mee. De belangrijkste bevindingen op rij: Werk en inkomen blijken ook voor de geraadpleegde jeugd een speerpunt te zijn, net als bij de volwassen inwoners. De jongeren in Den Helder maken zich vooral zorgen over hun kansen op werk en een woning en lopen op tegen de krapte op dit terrein. Financiële problemen – zowel bij de jongeren zelf als bij hun ouders - werpen drempels op bij het verbreden van horizon en mogelijkheden. Vooral de kosten van vervoer (naar opleiding, naar ontspanning, naar werk) vormen een belemmering. Door het gebrek aan werk en jongerenhuisvesting verslechtert het leefklimaat in Den Helder, waardoor de binding van de jongeren met de stad voor de toekomst onzeker is. Ook de onderlinge spanningen tussen verschillende bevolkingsgroepen in de stad en de verloedering van de openbare omgeving (uitgaanstraat, parken, winkelcentrum) zien zij als een verlies van leefplezier en toekomstperspectief. Jongeren in Den Helder hebben behoefte aan meer (betaalbare) mogelijkheden voor ontmoeting en aan een meldpunt / loket waar zij met vragen terecht kunnen. Ze zijn slecht bekend met het ondersteuningsaanbod voor jongeren. Bij ‘de instanties’ zullen ze niet zo snel aankloppen; dat voelt niet altijd veilig en is onvoldoende vrijblijvend om (beginnende) problemen en vragen op tafel te durven leggen. De jongeren hebben er boven alles behoefte aan ‘gehoord en gezien’ te worden. Zij voelen zich vaak niet serieus genomen, op school, door de politie, door werkgevers. Ze lopen tegen regels en bureaucratie aan en kennen de weg daar doorheen onvoldoende. Ze voelen zich er vaak tegengewerkt. De jongeren willen graag zelf de schouders eronder zetten om hun omstandigheden te verbeteren en zetten zich graag in om het voor jongeren in Den Helder aantrekkelijker en leuker te maken. Ze willen er in principe niet vandaan verhuizen, maar hebben wel een beter toekomstperspectief nodig. Ze hebben daar tal van ideeën voor die ze graag ten uitvoer brengen, met een beetje ondersteuning. Hun kernbehoefte ligt in opleidingskansen en werk. Daarnaast willen ze ook vrijwilligerswerk doen, meetellen, iets betekenen, iets laten zien. Een voorwaarde daarbij is dat ze elkaar ergens kunnen ontmoeten, een proeftuin hebben om zelf dingen te organiseren en te kunnen uitproberen.
IV
Hoofdstuk
1
Inleiding
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Inleiding
1. Inleiding
1.1 Aanleiding
De mogelijkheden voor het inwinnen van informatie, advies of ondersteuning zijn tegenwoordig legio: digitale loketten, telefonische servicediensten, inlooppunten in de wijk. Dat is prettig vanuit de gedachte dat iedere burger met een informatie- of adviesbehoefte op deze manier wel ergens terecht kan. Maar het kan ook zijn dat mensen door de bomen juist het bos niet meer zien. De Wmo-raad Den Helder signaleert dat er verbetering mogelijk is in de bekendheid en toegankelijkheid van het lokaal aanbod aan diensten op het gebied van zorg en welzijn. Een goede toegang wordt steeds belangrijker, aangezien vanuit de drie decentralisaties meer doelgroepen voor advies en ondersteuning bij de gemeente zullen aankloppen. De Wmo-raad Den Helder heeft de gemeente daarom geadviseerd om de bekendheid en toegankelijkheid van het zorg- en welzijnsaanbod onderwerp te laten zijn van het jaarlijkse klanttevredenheidsonderzoek Wmo. De gemeente Den Helder heeft onderzoeksbureau I&O Research opdracht gegeven om dit onderzoek uit te voeren.
1.2 Onderzoeksdoel
De onderzoeksdoelstelling is als volgt geformuleerd: Het verkrijgen van inzicht in de bekendheid en ervaren toegankelijkheid van organisaties die informatie, advies en ondersteuning bieden op het gebied van zorg en welzijn. Hierbij zijn de volgende onderzoeksvragen geformuleerd: Welke behoefte aan informatie, advies en ondersteuning bestaat er? Waar zoekt men informatie, advies en ondersteuning? Welke drempels worden ervaren bij het zoeken naar informatie, advies en ondersteuning? Welke ideeën bestaan er om de drempels voor het zoeken naar informatie, advies en ondersteuning te verlagen? Hoe is de bekendheid van organisaties en diensten die informatie, advies en ondersteuning aanbieden op het gebied van zorg en welzijn in Den Helder? Hoe is de ervaren toegankelijkheid van deze diensten en organisaties? Via welke kanalen en waar ontvangt men het liefst informatie, advies en ondersteuning? In hoeverre bestaan er verschillen in deze voorkeuren en het zoekgedrag op basis van leeftijd, geslacht en opleiding?
1
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Inleiding
1.3 Onderzoeksaanpak
Afbakening van het onderzoeksveld Centraal in het onderzoek staan ‘organisaties en diensten die informatie, advies en ondersteuning bieden op het gebied van zorg en welzijn aan inwoners van Den Helder’. Hieronder vallen zeker tientallen organisaties. Voor de uitvoerbaarheid van het onderzoek is het aantal organisaties en diensten afgebakend. In overleg met de gemeente Den Helder is gekozen voor de volgende organisaties: het Wmo-zorgloket; Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG); Bureau jeugdzorg (BJZ); de GGD; Maatschappelijk werk (De Wering); Ouderenwerk (De Wering, Vrijwaard, Omring, Tellus); Jongerenwerk (De Wering); Sociaal raadslieden (De Wering); Begeleiding mensen met beperking (MEE); Opbouwwerk in de wijk (De Wering, Het Buurtcollectief); Verslavingszorg (Brijderstichting, GGD, GGZ, Actief Talent); Dagbesteding en dagopvang (Omring, Esgédé Reigersdaal); Mantelzorgondersteuning (Stichting Mantelzorg Den Helder); Begeleiding en opvang van dak- en thuislozen (dnoDoen); Vrijwilligersorganisaties (De Wering, Stichting Present, Buurtcollectief, Vrijwaard). Ook het aantal probleemvelden is afgebakend waarbij men advies, ondersteuning of informatie nodig kan hebben. Hierbij is gekozen voor: Opvoeden en opgroeien jeugd; Alcohol en/of druggebruik; Financiën en schulden; Werk, werkloosheid en opleiding; Wonen en huisvesting; Mobiliteit (vervoer); Huishoudelijke hulp; Gezelschap / sociaal contact; Sport, spel en beweging; Gezondheidsproblemen; Mantelzorgondersteuning; Vrijwilligerswerk; Dagbesteding; Vragen/informatie op ander gebied.
2
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Inleiding
Onderzoeksmethode In overleg met de gemeente Den Helder is ervoor gekozen om een digitale enquête uit te zetten onder de volwassen bevolking van Den Helder (21 jaar en ouder) en om enkele groepsgesprekken met jongeren te organiseren. De reden om bij jongeren voor een groepsgesprek te kiezen is tweeledig: 1. de respons onder jongeren via een enquête is doorgaans lager dan onder volwassenen. Er zou een zeer omvangrijke steekproef nodig zijn om voldoende jongeren te bereiken; 2. jongeren kampen met andere informatie en adviesvragen / -problemen en hebben daarbij ook te maken met andere organisaties. Voor de digitale enquête is een steekproef getrokken van 2.500 inwoners van 21 jaar of ouder. Zij zijn per brief uitgenodigd om aan het onderzoek deel te nemen. De groepsgesprekken met jongeren zijn gehouden op drie locaties waar jongeren samenkomen: de jongerencentra UP62 en De Vliet (Julianadorp) en wijksteunpunt Nieuw Den Helder. Het jongerenwerk van de Wering heeft jongeren die deze centra bezoeken gevraagd mee te doen aan een discussie onder leiding van een onderzoeker van I&O Research. Hiervoor is een presentatie met vragen opgesteld, waarop de jongeren konden reageren. De reacties werden door de gespreksleider steeds op een sheet geschreven. Door middel van individueel stickeren konden de jongeren op de genoteerde aandachtspunten hun persoonlijke prioriteiten aangeven. Vragenlijst en respons De vragenlijst telt 26 vragen. Voor inwoners die de vragenlijst niet via internet willen of kunnen invullen, was er de mogelijkheid om een schriftelijke versie op te vragen. In totaal hebben 563 inwoners van Den Helder aan het onderzoek deelgenomen, waarvan 509 online en 54 schriftelijk. De respons komt hiermee uit op 23 procent. Aan de groepsgesprekken hebben in totaal 28 jongeren deelgenomen en 4 jongerenwerkers cq. stagiaires. Analyse en rapportage De mate waarin men zijn/haar weg kan vinden op de digitale snelweg hangt samen met leeftijd. Oudere mensen hebben doorgaans meer moeite om online informatie te vinden. Hierom splitsen we de uitkomsten, waar zinvol, uit naar leeftijdsgroep. Hierbij wordt de volgende indeling in leeftijdsgroepen gehanteerd: 21 t/m 44 jaar; 45 t/m 64 jaar; 65 jaar en ouder. Om een goede afspiegeling van de bevolking te krijgen, zijn de uitkomsten gewogen op leeftijd en geslacht, zodat de resultaten een representatief beeld geven voor de bevolking van Den Helder van 21 jaar en ouder.
3
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Inleiding
1.4 Leeswijzer
In hoofdstuk 2 staat de informatiebehoefte en het zoekgedrag van inwoners van Den Helder centraal. Hoofdstuk 3 beschrijft de bekendheid en toegankelijkheid van het zorg- en welzijnsaanbod in Den Helder, waarna in hoofdstuk 4 nader wordt ingegaan op mantelzorg. In hoofdstuk 5 komen de uitkomsten van de groepsgesprekken met jongeren aan bod.
4
Hoofdstuk
2
5
Informatiebehoefte en zoekgedrag
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Informatiebehoefte en zoekgedrag
2. Informatiebehoefte en zoekgedrag
2.1 Inleiding
In de gemeente Den Helder zijn verschillende organisaties en instellingen actief op het gebied van gezondheidszorg en welzijnswerk. Dit hoofdstuk gaat in op de vraag in hoeverre inwoners van Den Helder behoefte hebben aan informatie over zorg- en welzijnsthema’s.
2.2 Informatiebehoefte
Eén op vijf inwoners had vragen over gezondheid Aan de inwoners is gevraagd of zij in de afgelopen 12 maanden naar informatie, advies of ondersteuning hebben gezocht over zorg- en welzijnsthema’s. Het vaakst zoeken zij naar informatie over gezondheidsproblemen (20 procent), gevolgd door de thema’s werk en opleiding (15 procent), sport en beweging (14 procent) en wonen en huisvesting (13 procent). Als we onderscheid maken naar leeftijdsgroep, dan blijkt dat de 21-44-jarigen vaker informatie over werk en opleiding (22 procent), sport en beweging, huisvesting (20 procent) en financiën en schulden (13 procent) zoeken dan de andere leeftijdsgroepen. Thema’s die relatief vaak bij 45-64-jarigen spelen, zijn vrijwilligerswerk (12 procent) en mantelzorgondersteuning (6 procent). De 65-plussers zoeken relatief vaak naar informatie over huishoudelijke hulp (10 procent). Vragen over de gezondheid komen in alle drie leeftijdsgroepen vaak voor.
Tabel 2.1 Heeft u in de afgelopen 12 maanden naar informatie, advies of ondersteuning gezocht op het gebied van … ?
21 t/m 44 jaar gezondheidsproblemen werk, werkloosheid en opleiding sport, spel en beweging wonen en huisvesting mobiliteit (vervoer) vrijwilligerswerk financiën en schulden huishoudelijke hulp gezelschap / sociaal contact informatie op ander gebied opvoeden en opgroeien jeugd mantelzorgondersteuning alcohol en/of druggebruik dagbesteding 22% 22% 20% 20% 12% 8% 13% 2% 6% 5% 7% 1% 5% 3% 45 t/m 64 jaar 18% 19% 12% 9% 8% 12% 6% 5% 3% 5% 4% 6% 3% 1% 65 jaar en ouder 19% 0% 7% 9% 10% 6% 4% 10% 3% 2% 1% 4% 0% 3% totaal 20% 15% 14% 13% 10% 9% 8% 5% 4% 4% 4% 4% 3% 2%
6
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Informatiebehoefte en zoekgedrag
Internet voor veel thema’s belangrijkste vindplaats van informatie Waar vindt men de informatie die men zoekt? Voor alle thema’s geldt dat het internet een belangrijke bron van informatie is. Voor gezondheidsproblemen vormt de huisarts de belangrijkste vindplaats van informatie. Bij vragen over werk, werkloosheid en opleiding is het UWV, naast internet en banensites een belangrijke bron van informatie. Voor het thema financiën en schulden zijn bank(en) en de sociale dienst een belangrijke bron van informatie en voor vragen over wonen is de woningstichting een belangrijke vindplaats. Voor vrijwel alle thema’s geldt dat internet een belangrijke vindplaats is. Hierbij dient opgemerkt dat 65-plussers internet niet vaak noemen als vindplaats. Zij noemen vaak de meer traditionele bronnen, zoals huisarts, gemeenteloket, sociale dienst, woningstichting en welzijnsorganisatie. De vindplekken van informatie verschillen niet of nauwelijks tussen 21-44-jarigen en 45-64-jarigen. Voor beide groepen geldt dat internet een belangrijke vindplaats is. Tabel 2.2 Waar heeft u over de volgende thema’s de informatie/ondersteuning gevonden die u zocht … ? Top 3 van meest genoemde vindplaatsen.
1 gezondheidsproblemen werk, werkloosheid en opleiding sport, spel en beweging wonen en huisvesting mobiliteit (vervoer) vrijwilligerswerk financiën en schulden huishoudelijke hulp gezelschap / sociaal contact opvoeden en opgroeien jeugd mantelzorgondersteuning alcohol en/of druggebruik dagbesteding informatie op ander gebied huisarts UWV internet woningstichting gemeente/Wmo internet internet Omring internet internet internet internet Vrijwaard gemeente 2 internet internet sportverenigingen/scholen internet internet vrijwilligerscentrale bank(en) gemeente/Wmo Vrijwaard consultatiebureau Omring Brijder internet huisarts 3 ziekenhuis/specialist banensites sportservice gemeente NS/OV9292 krant gemeente/sociale dienst Vrijwaard Humanitas huisarts gemeente Trimbos divers divers
2.3 Drempels
Kwart blijft weleens met onbeantwoorde vragen rondlopen Op de vraag of het wel eens voorkomt dat men informatie/advies nodig heeft, maar deze niet zoekt of niet kan vinden, geeft maar een klein deel (3 procent) aan dat dit regelmatig voorkomt. Bij een op de vijf mensen komt dit af en toe voor, terwijl driekwart (74 procent) vrijwel nooit met onbeantwoorde vragen blijft rondlopen. De 65-plussers lopen minder vaak rond met vragen waarop zij geen antwoord kunnen vinden.
7
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Informatiebehoefte en zoekgedrag
Figuur 2.1 Loopt u wel eens rond met vragen of problemen waarover u eigenlijk informatie of advies zou willen hebben, maar de informatie/advies uiteindelijk niet zoekt of niet vindt? (n=5521)
21-44 jr 45-64 jr 3% 21%
20%
73%
74% 79% 74%
5%
3% 3% 4%
65+ 3% 14% totaal 3% 0%
regelmatig
1
19%
25%
af en toe
50%
75%
100%
weet niet
nee, dat komt vrijwel nooit voor
Exclusief ‘geen antwoord’.
Onbeantwoorde vragen betreffen meerdere thema’s Aan de mensen die wel eens met een onbeantwoorde vraag blijven rondlopen, is gevraagd om wat voor onderwerpen het dan gaat. Hier noemt men uiteenlopende thema’s, waarvan geen onderwerp er echt uitspringt. Genoemd worden: gezondheid; werk en financiën; Wmo-voorzieningen; onderwijs; wonen / bouwen en verbouwen; kinderen en opvoeding; juridische zaken; vervoer en mobiliteit. Kwart weet niet waar zij terecht kunnen voor vraag Wat is de reden dat mensen soms geen informatie of advies inwinnen, terwijl ze wel een vraag of probleem hebben? Op deze vraag antwoordt ruim een kwart (27 procent) dat zij zich er nog niet in verdiept hebben. Eveneens een kwart weet niet waar ze terecht kunnen (26 procent). Eén op de vijf ziet op tegen mogelijke kosten (21 procent). Ook schaamte en moeite om erover te praten spelen een rol. De 45-64-jarigen en de 65-plussers geven vaker aan dat ze niet weten waar ze terecht kunnen dan de ‘jongeren’ (21-44 jaar). Hierbij dient opgemerkt dat dit indicatief is, gelet op het beperkte aantal waarnemingen per leeftijdsgroep bij deze vraag.
8
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Informatiebehoefte en zoekgedrag
Figuur 2.2 Wat is de reden dat u hierover (nog) geen informatie / advies heeft ingewonnen? (n=131)
Ik heb mij er nog niet in verdiept Ik weet niet waar ik daarvoor terecht kan Ik zie op tegen mogelijke kosten Ik vind het moeilijk om erover te praten Ik schaam mij ervoor 5% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 15% 27% 26% 21%
2.4 Zoekgedrag
Zoekmachine op internet vaakst gebruikt om informatie te zoeken Waar zoekt men meestal naar informatie over het zorg- en welzijnsaanbod in de gemeente Den Helder. De helft zoekt meestal naar informatie via zoekmachines op internet. Hierbij geldt dat hoe jonger men is, hoe vaker men zoekmachines op internet raadpleegt. Naast internet zijn het informele circuit (familie, vrienden en kennissen) en de website van de gemeente of het Zorgloket (28 procent) relatief populaire zoekkanalen. De 65-plussers zoeken vaker dan de andere groepen op meer traditionele kanalen als de lokale/regionale krant, telefoongids en via een bezoek aan de gemeentebalie. Circa een kwart zoekt nooit naar informatie over het zorg – en welzijnsaanbod in de gemeente Den Helder. Onder 65-plussers ligt dit aandeel het hoogst (36 procent) en onder de 21-44-jarigen het laagst (20 procent).
9
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Informatiebehoefte en zoekgedrag
Figuur 2.3 Als u behoefte heeft aan informatie over het zorg- en welzijnsaanbod in Den Helder, waar zoekt u dan doorgaans naar informatie? (ntotaal=563, n21-44jr=186 , n45-64jr=196 , n65+=127 )
68%
Via zoekmachines op internet (Google, Bing, etc.)
33%
49%
47%
Via familie / vrienden / kennissen
Via de website van de gemeente / zorgloket
27% 22% 30% 30% 33% 29% 28% 14% 18% 18% 15% 3%
13% 17% 11%
40%
Via de website van de zorg-/welzijnsorganisatie
Lokale/regionale krant / huis-aan-huisbladen
Via een bezoek aan de gemeentebalie / zorgloket
Telefoongids / Gouden Gids
Via maatschappelijke organisaties (kerken, vrijwilligersorganisaties)
Website Geldkompas Den Helder
Anders
3% 6% 11% 8% 3% 6% 10% 6% 4% 4% 3% 4% 1% 2% 0% 1% 4% 6% 5% 5% 20%
29% 27% 0% 10% 20% 36% 30% 40% 50%
Ik zoek nooit naar info over het zorg-/welzijnsaanbod in Den Helder
21-44 jr 45-64 jr 65+ totaal 60% 70%
10
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Informatiebehoefte en zoekgedrag
Een op de tien heeft behoefte aan meer informatie over ondersteuningsaanbod Op de vraag of men meer informatie over het ondersteuningsaanbod in de gemeente Den Helder wil, antwoordt een op de tien (11 procent) bevestigend. Zij geven aan meer informatie te willen over diverse thema’s, waaronder gezondheidszorg, ouderenzorg, mantelzorg, sport, financiën en Wmo. Tweederde heeft geen behoefte aan meer informatie over het ondersteuningsaanbod. De inwoners van 45 tot en met 64 jaar hebben wat vaker behoefte aan meer informatie dan de jongere inwoners (21-44 jaar). Figuur 2.4 Heeft u behoefte aan meer informatie over het (gezondheids-)zorg- of welzijnsaanbod in de gemeente Den Helder? (ntotaal=555, n21-44jr=186 , n45-64jr=196 , n65+=127 )
7% 21-44 jr 27%
66% 12%
45-64 jr 23%
10% 65+
65%
70% 20% 11%
Totaal 23%
0% 20% 40%
65%
60% 80% 100%
Ja, namelijk:
Nee
Weet niet
Eén op de drie liefst geïnformeerd via gemeentelijk website en folder/brochure Hoe wil men het liefst geïnformeerd worden over het gemeentelijk zorg- en welzijnsaanbod? Eén op de drie geeft de voorkeur aan de gemeentelijke website. Eveneens een derde krijgt het liefst informatie via folders of brochures. Ook de lokale/regionale pers (30 procent) en het Wmo-zorgloket worden relatief vaak genoemd. De 65-plussers hebben vaker een voorkeur voor informatie via de lokale/regionale pers en via het zorgloket van de gemeente dan de jongere inwoners (21-44 jaar). Deze laatste groep geeft vaker de voorkeur aan een folder of brochure.
11
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Informatiebehoefte en zoekgedrag
Figuur 2.5 Op welke wijze wilt u doorgaans geïnformeerd worden over het gemeentelijk zorg- en welzijnsaanbod? (n=555)
Via gemeentelijke website
Via een folder of brochure 18%
32% 34% 39% 31% 28% 34%
38% 41%
Via een lokale/regionale pers (krant, weekblad, zondagskrant)
18% 21%
35% 39% 30%
Via de gemeente (Wmo-zorgloket)
Via een digitale nieuwsbrief
Via zorg- en welzijnsorganisaties
5% 5% 6% 5% 4% 4% Via maatschappelijke organisaties (kerken, vrijwilligersorganisaties) 5% 4% 5% 4% Via (thema) bijeenkomsten 2% 4% 1% Anders, namelijk 3% 1% 3% Via een digitale sociale kaart Weet niet
28% 22% 19% 17% 25% 18% 15% 15% 21% 15%
Geen van bovenstaande
13% 9% 6% 9% 9% 11% 7% 9% 0% 10%
21-44 jr
20%
45-64 jr
30%
65+
40%
50%
totaal
12
Hoofdstuk
3
13
Zorg- en welzijnsaanbod: bekendheid en toegankelijkheid
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Zorg en welzijnsaanbod: bekendheid en toegankelijkheid
3. Zorg- en welzijnsaanbod: bekendheid en toegankelijkheid
3.1 Inleiding
In dit hoofdstuk staat de vraag centraal in hoeverre het zorg- en welzijnsaanbod in de gemeente Den Helder bekend is. En hoe tevreden zijn de inwoners van Den Helder over de verschillende vormen van ondersteuning.
3.2 Bekendheid en tevredenheid over zorg- en welzijnsaanbod
Helft niet op de hoogte aanbod vrijwilligersorganisaties en welzijnswerk Het aanbod van gezondheidszorg in Den Helder is redelijk bekend. Een kwart is zeer of goed bekend met dit aanbod, terwijl het grootste deel (49 procent) er redelijk bekend mee is. Circa een kwart kent het aanbod niet. Het aanbod van vrijwilligersorganisaties en welzijnswerk in Den Helder geniet minder bekendheid. Eén op de negen is goed bekend, een derde redelijk, maar de grootste groep (ongeveer de helft) is niet op de hoogte van dit aanbod. Er is geen noemenswaardig verschil in de bekendheid van het zorg- en welzijnsaanbod naar leeftijdsgroep. Figuur 3.1 In hoeverre bent u bekend met het aanbod in Den Helder aan: …. ? (n=555)
Gezondheidszorg 7% 19%
36%
49%
47%
23%
3%
5%
Vrijwilligersorganisaties 2% 10%
Welzijnswerk 0% Zeer bekend
10%
35%
25% Goed bekend 50% Redelijk bekend
50%
75% Onbekend
4%
100% Weet niet
Bekendheid GGD en ouderenwerk het grootst Eén op de zes is goed bekend met het aanbod van de GGD en bijna de helft is hier enigszins mee bekend. Ook het aanbod van ouderenwerk is relatief goed bekend. Voor de overige diensten en instellingen geldt dat de meerderheid niet bekend is met hun aanbod. Het aanbod van sociaal raadslieden, jongerenwerk, begeleiding van dak- en thuislozen en opbouwwerk in de wijk is het minst bekend. De 65-plussers zijn over het geheel genomen minder bekend met het aanbod van zorg- en welzijnsinstellingen. Alleen met het aanbod van het Wmo-zorgloket zijn zij beter bekend dan de jongere inwoners.
14
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Zorg en welzijnsaanbod: bekendheid en toegankelijkheid
Figuur 3.2 Bent u bekend met de volgende diensten of organisaties/instellingen in Den Helder? (n=554)
De GGD
Ouderenwerk (De Wering, etc.)
16% 15%
11%
46% 37%
30%
37% 48%
59%
Het Wmo-zorgloket
Bureau jeugdzorg (BJZ) 10%
Maatschappelijk werk (De Wering) Vrijwilligersorganisaties
23% 21%
30% 24%
67% 68%
61% 68%
10%
8% 8%
Verslavingszorg Dagbesteding en dagopvang
Begeleiding mensen met beperking (MEE)
7% 7%
31% 22%
61% 71%
80%
Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) 6% 13% Mantelzorgondersteuning 5% 19%
Sociaal raadslieden (De Wering)
76% 80%
81%
16%
14%
Jongerenwerk (De Wering) Begeleiding en opvang van dak- en thuislozen
Opbouwwerk in de wijk 0%
17% 16%
25%
80% 80%
50% Ja, enigszins bekend 75% Nee 100% Weet niet
Ja, goed bekend
Eén op vijf maakt gebruik van Wmo-zorgloket Aan de mensen die goed of enigszins bekend zijn met het ondersteuningsaanbod, is gevraagd of zij in de afgelopen 12 maanden gebruik hebben gemaakt van het aanbod van de diensten of organisaties. Eén op de vijf heeft het afgelopen jaar gebruik gemaakt van het Wmo-zorgloket. Daarmee werd het Wmo-zorgloket het vaakst gebruikt, gevolgd door vrijwilligersorganisaties (15 procent) en mantelzorgondersteuning (15 procent).
15
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Zorg en welzijnsaanbod: bekendheid en toegankelijkheid
Figuur 3.3 Heeft u in de afgelopen 12 maanden gebruik gemaakt van het ondersteuningsaanbod van de onderstaande organisaties/instellingen?
Het Wmo-zorgloket (n=221)
21%
15%
Vrijwilligersorganisaties (De Wering, St. Present, Buurtcollectief, Vrijwaard) (n=211) Mantelzorgondersteuning (Stichting Mantelzorg Den Helder) (n=127) Ouderenwerk (De Wering, Vrijwaard, Omring, Tellus) (n=281) Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) (n=104)
Maatschappelijk werk (De Wering) (n=168)
15% 12% 11% 10%
8%
Bureau jeugdzorg (BJZ) (n=181) De GGD (n=336) Sociaal raadslieden (De Wering) (n=106) Begeleiding mensen met beperking (MEE) (n=160)
Dagbesteding en dagopvang (Omring, Esgédé Reigersdaal) (n=206)
8% 7% 6% 5%
4%
Jongerenwerk (De Wering) (n=98) Verslavingszorg (Brijderstichting, GGD, GGZ, Actief Talent) (n=172)
4% Opbouwwerk in de wijk (De Wering, Het Buurtcollectief) (n=103) 2%
Begeleiding en opvang van dak- en thuislozen (dnoDoen) (n=110) 0%
0% 10% 20% 30% 40%
GGD en MEE scoren over gehele linie goed Aan de mensen die in het afgelopen jaar gebruik hebben gemaakt van het aanbod van een of meer organisaties, is gevraagd hoe tevreden zij zijn over verschillende aspecten van de ondersteuning. De GGD en MEE scoren over de gehele linie van dienstverlening een relatief hoge mate van tevredenheid. Het CJG scoort relatief lage tevredenheidspercentages op telefonische bereikbaarheid, openingstijden en mogelijkheid om online een afspraak te maken. Hierbij dient opgemerkt dat dit niet wil zeggen dat de rest ontevreden is. Een relatief groot deel geeft aan neutraal te zijn of het niet te weten. Dit geldt in het bijzonder voor de beschikbaarheid van online informatie en de mogelijkheid om een online een afspraak te maken bij ouderenwerk. Hierbij dient opgemerkt te worden dat een groot deel van de gebruikers (veelal ouderen) bij deze aspecten ‘weet niet’ heeft geantwoord, wat waarschijnlijk te maken heeft met het lagere internetgebruik onder ouderen.
16
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Zorg en welzijnsaanbod: bekendheid en toegankelijkheid
Tabel 3.1 In hoeverre bent u tevreden over …. (% (zeer) tevreden*
bruikbaarheid van verkregen info Wmo-zorgloket (n=40) Vrijwilligersorganisaties (n=34) Ouderenwerk (n=32) GGD (n=30 ) MW De Wering (n= 20) St. Mantelzorg Den Helder (n=17) BJZ (n=14) CJG (n=15) MEE (n=11) 61% 73% 40% 83% 58% 62% 39% 69% 61% 52% 28% 90% 56% 62% 28% 67% 72% 52% 57% 91% 44% 45% 15% 58% 63% 83% 77% 83% 45% 54% 60% 45% 53% 79% 77% 70% 45% 71% 85% 73% 71% 89% 75% 90% 31% 40% 59% 43% 84% beschikbaarheid van online info 44% telefonische bereikbaarheid 67% openingstijden 46% klantvriendelijkheid medewerkers 82% mogelijkheid om online afspraak te maken 30%
* alleen organisaties opgenomen waarvoor N is minimaal 10. Groen = minstens 60% (zeer) tevreden. Oranje = 40% – 60% (zeer) tevreden. Rood = minder dan 40% (zeer) tevreden.
Aanbod voor advies/hulp bij vinden van werk is aandachtspunt Op de vraag of men vindt dat er in Den Helder over het geheel genomen voldoende aanbod is, geeft de meerderheid aan dat zij dit niet goed kunnen inschatten. Een derde vindt het aanbod voor advies of hulp bij gezondheidsproblemen over het geheel genomen voldoende, terwijl 7 procent dit onvoldoende vindt. Andere thema’s waarvan men relatief vaak vindt dat het aanbod voldoende is, zijn vervoersdiensten, boodschappendiensten en dagbestedingsactiviteiten. Het aanbod voor hulp bij het vinden van werk vindt men relatief vaak (19 procent) onvoldoende.
17
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Zorg en welzijnsaanbod: bekendheid en toegankelijkheid
Figuur 3.4 Vindt u dat er in Den Helder over het geheel genomen voldoende aanbod is op het gebied van …? (n=547)
Advies of hulp bij gezondheidsproblemen
33% 26% 26%
22%
7% 9% 6%
7%
60% 65% 67%
72%
Vervoersdiensten
Maaltijdvoorzieningen/boodschapdiensten
Dagbestedingactiviteiten
Hulp in de huishouding
20%
20%
7%
8%
73%
72%
Advies of hulp bij psychische problemen Ouderenwerk / -activiteiten
Maatschappelijk werk
20% 20% 19% 18%
16%
6% 7% 6% 6%
6%
74% 73% 76% 75%
78%
Advies of hulp bij schulden
Advies of hulp bij opvoed- en opgroeivragen
Advies of hulp bij verslavingen
Klussendiensten
16%
16%
7%
7%
77%
78%
Verkrijgen van ondersteuning en hulp door vrijwilligers Dak- en thuislozenopvang
Advies of hulp bij vinden van werk
15% 5% 14% 19% 13% 6% 12% 11%
10% 8% 0% Ja 25% Nee 50%
81% 67% 81% 78%
82% 75% 100%
Mantelzorgondersteuning
Jongerenwerk/ -activiteiten
Advies of hulp bij huiselijk geweld
Kan ik niet goed inschatten
18
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Zorg en welzijnsaanbod: bekendheid en toegankelijkheid
Eén op de tien mist belangrijke voorzieningen Op de vraag of men belangrijke voorzieningen op het gebied van gezondheidszorg mist, antwoordt een klein deel (9 procent) bevestigend. Zij noemen een breed scala aan voorzieningen, maar (het behoud van) een volwaardig ziekenhuis springt er uit. Meerdere mensen geven aan dat een ziekenhuis in Den Helder belangrijk is en hun vrees is dat het (verder) wordt uitgekleed. De 65-plussers geven minder vaak aan dat ze belangrijke voorzieningen missen (4 procent) dan de 45tot en met 64-jarigen (12 procent). Figuur 3.5 Mist u belangrijke voorzieningen op het gebied van gezondheidszorg en welzijn in Den Helder? (n=549)
8% 21-44 jaar
43% 49% 12%
37%
45-64 jaar 4%
65+
52% 41% 55% 9% totaal
0% 20%
40% 51%
40% 60%
Ja Nee Weet niet
80% 100%
Eén op de vijf vindt het lastig om in Den Helder de juiste ondersteuning te vinden Aan de inwoners van Den Helder is een vijftal stellingen voorgelegd over het zorg- en welzijnsaanbod in de gemeente Den Helder. Voor alle stellingen geldt dat een aanzienlijk deel geen antwoord weet (variërend van 38 tot 52 procent). Ruim een kwart (28 procent) geeft aan dat zij voor alle vragen / problemen op het gebied van zorg en welzijn terecht kunnen in hun eigen gemeente. Een klein deel (7 procent) is het oneens met deze stelling. Bijna een kwart (23) vindt het aanbod in Den Helder prima, terwijl 9 procent hier ontevreden over is. Verder vindt 19 procent het lastig om in Den Helder de juiste ondersteuning te vinden als die nodig is. Een groter deel (26 procent) vindt het niet lastig, terwijl 17 procent neutraal is. Met de stelling dat organisaties in Den Helder je van het kastje naar de muur sturen is 14 procent het eens en 14 het oneens. Ongeveer één op de tien (11 procent) ziet door de bomen het bos niet meer, doordat er zoveel informatie over het zorg- en welzijnsaanbod in Den Helder is.
19
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Zorg en welzijnsaanbod: bekendheid en toegankelijkheid
Figuur 3.6 Graag leggen we u enkele stellingen voor over het zorg- en welzijnsaanbod in de gemeente Den Helder. In hoeverre bent u het met deze stellingen eens? (n=545)
Ik kan voor alle vragen en problemen op het gebied van zorg en welzijn terecht in mijn eigen gemeente
Het zorg- en welzijnsaanbod in Den Helder vind ik prima
28% 23% 19% 14% 11% 17% 20% 25%
16% 23%
7% 9% 26%
49% 45% 38% 52%
Ik vind het lastig om in Den Helder de juiste ondersteuning te vinden als ik die nodig heb
Organisaties in Den Helder sturen je van het kastje naar de muur als je hulp nodig hebt
14% 26%
Er is zoveel informatie op het gebied van zorg en welzijn in Den Helder dat ik door de bomen het bos niet meer zie
37%
0%
25%
(helemaal) mee eens
50%
neutraal
75%
100%
weet niet
(helemaal) mee oneens
3.3 Verbetersuggesties en opmerkingen
De inwoners van de gemeente Den Helder hebben verschillende tips of verbetersuggesties voor de gemeente Den Helder genoemd om de bekendheid en toegankelijkheid van het zorg- en welzijnsaanbod te vergroten. Hieronder is een selectie opgenomen: centrale doorverwijspagina; ziekenhuis in Den Helder behouden; folders bij huisartsen over het zorg- en welzijnsaanbod; overzichtelijke gids met wat mogelijk is; betere late busverbinding; meer persoonlijk contact (thuisbezoek i.p.v. telefonische contacten); betere samenwerking tussen zorg- en welzijnsorganisaties; rekening houden met mensen die geen toegang tot internet hebben; belangrijk is dat mensen verantwoordelijkheid voor hun eigen leven nemen: er zijn wel heel veel zorginstellingen; instellingen onder één noemer brengen, waar je terecht kunt voor al je vragen, dat telefonisch goed bereikbaar is en waar geen wachttijden zijn als je een keer belt; openbaar vervoer voor senioren naar stadscentrum; snellere hulp voor mensen met financiële problemen; info via huis-aan-huisblad; nieuwsbrief via mail; specifiek: meer duidelijkheid en ondersteuning binnen het basisonderwijs.
20
Hoofdstuk
4
21
Mantelzorg
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Mantelzorg
4. Mantelzorg
4.1 Inleiding
Dit hoofdstuk staat in het teken van mantelzorg.
4.2 Kenmerken mantelzorgers
Eén op tien ontvangt mantelzorg Eén op de tien ontvangt langdurige en onbetaalde hulp of zorg van iemand uit hun nabije omgeving (bijvoorbeeld van partner, kind, familielid of goede buur of vriend) bij hun dagelijkse activiteiten. Onder de 65-plussers ligt het aandeel ontvangers van mantelzorg met 10 procent hoger dan onder 21tot en met 44-jarigen (6 procent). Figuur 4.1 Ontvangt u mantelzorg? (ntotaal=552)
21-44 jr
6%
45-64 jr
9%
65+
10%
Totaal
0%
10%
10% 20% 30% 40% 50%
Eén op de vijf verleent mantelzorg Eén op de vijf inwoners van Den Helder verleent mantelzorg. Onder 45- tot en met 64-jarigen ligt dit aandeel hoger (28 procent) dan onder 21- tot en met 44-jarigen (12 procent) en dan onder 65-plussers (19 procent).
22
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Mantelzorg
Figuur 4.2 Verleent u mantelzorg? (ntotaal=553)
21-44 jr
12%
45-64 jr
28%
65+
19%
totaal
0% 10%
20%
20% 30% 40% 50%
Ruim een derde mantelzorgers zorgt voor ouder(s) Aan de mensen die mantelzorg verlenen is gevraagd aan wie zij mantelzorg verlenen. Het grootste deel (37 procent) zorgt voor zijn/haar ouder(s). Ook de partner, kind(eren) en andere familieleden worden vaak genoemd. Figuur 4.3 Aan wie verleent u mantelzorg? (ntotaal=123)
Ouder(s) Partner Kind(eren) Ander familielid Buur / buren Vriend(en) Kennis 17% 16% 37%
15%
11% 8% 7% 0% 10% 20% 30% 40% 50%
Een derde voelt zich overbelast door mantelzorg Voor een derde van de mantelzorgers beperkt de mantelzorg hen zodanig dat zij zich in meer of mindere mate overbelast voelen.
23
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Mantelzorg
Figuur 4.4 Beperkt de mantelzorg u zodanig dat u zichzelf overbelast voelt? (ntotaal=113)
7% 12% 0% 16% 25% Ja, zwaar 50% Ja, matig 66% 75% Ja, licht Nee 100%
Vier van de tien zocht hulp voor overbelasting Aan de mantelzorgers die zich in meer of mindere mate overbelast voelen, is gevraagd of zij hierover al eens met hun huisarts of andere professionele hulpverlening hebben gesproken. Een kwart heeft met de huisarts gesproken en eveneens een kwart heeft op andere wijze ondersteuning gezocht. Zij noemen onder meer de thuiszorg, mantelzorgmakelaar, GGZ en ’s Heerenloo. Mantelzorgers die geen contact hebben gehad met huisarts of andere hulpverlening (60 procent) geven aan dat ondersteuning van hen niet hoeft, niet nodig is en dat de mantelzorg bij het leven hoort en een partnerplicht is. Figuur 4.5 Heeft u hierover al eens met uw huisarts of met andere professionele hulpverlening gesproken? (ntotaal=39)
Ja, huisarts
24%
27% 60% 0% 20% 40% 60% 80% 100%
Ja, andere wijze, namelijk … Nee, want …
24
Hoofdstuk
5
25
Informatie en ondersteuning aan jongeren
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Informatie en ondersteuning aan jongeren
5. Informatie en ondersteuning aan jongeren
5.1 Inleiding
De leefwereld van jongeren verschilt van die van volwassenen; zij kampen daardoor ook met andere vraagstukken en problemen en zien andere oplossingsrichtingen. Om de informatie- en ondersteuningsbehoefte van jongeren te achterhalen, zijn daarom groepsgesprekken gehouden met jongeren. Doel en aanpak Doel van de groepsgesprekken is het achterhalen van: vraagstukken die bij jongeren spelen en de ondersteuningsbehoefte die zij daarbij hebben; de manier waarop zij met deze vraagstukken omgaan: praten zij erover en zo ja, met wie of met welke instantie? de aanbevelingen die zij willen doen richting de gemeente voor verbetering van de (vroegsignalering, preventie en) ondersteuning? De jongeren kregen een aantal vragen voorgelegd waarop in de groep gezamenlijk naar antwoorden werd gezocht. Deze groepen werden geleid door I&O Research en er was geen gemeentevertegenwoordiging aanwezig. De antwoorden op de vragen werden door de gespreksleider ter plekke op een flipover geschreven, zodat een groslijst per thema ontstond. Vervolgens gaven de deelnemers individueel per hoofdthema hun accenten aan door stickers te plakken bij onderwerpen waarmee zij het eens en oneens waren. De verdeling van de stickers leverde vervolgens steeds een top 5 per groep op. De jongeren ontvingen als dank voor hun deelname een cadeaubon van de gemeente Den Helder. Er zijn op drie plekken in Den Helder groepsgesprekken gehouden, aangestuurd door het Jongerenwerk van Stichting de Wering. De gesprekken vonden plaats in Jongerencentrum de Vliet in Julianadorp, in multifunctioneel centrum Nieuw Den Helder en in Jongerencentrum Up62 op Willemsoord Den Helder. In totaal deden er 26 jongeren mee aan de gesprekken en 5 jongerenwerkers en vrijwilligers. De leeftijd van de jongeren liep uiteen van 12 tot 30 jaar. Het ging om 19 jongens en 7 meisjes. Wat speelt er? Gevraagd naar problemen en knelpunten waartegen de jongeren in Den Helder oplopen, komen duidelijk drie thema’s naar voren: vrije tijdsbesteding/sociale ontmoeting staat bij twee van de drie groepen vooraan, direct daarna gevolgd door de thema’s werken en wonen. Als er meerdere onderwerpen een nummer delen in de top 5 betekent dat dit onderwerp door evenveel jongeren als belangrijk is gestickerd.
26
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Informatie en ondersteuning aan jongeren
Top 5: Actiepunten
top 1 groep 1 aanbod Vrijetijdsbesteding werk woonruimte geld groep 2 werk ontmoetingsplaats aanbod vrijetijdsbesteding groep 3 werk wonen opgroeiklimaat
2
tienermoeders
3 4 5
school(regels) veiligheid/racisme fietspaden
politie vervoer
geld kwaliteit onderwijs problemen thuis opleidingsaanbod ‘apartheid’
5.2 Gebrek aan vrijetijdsbesteding/ ontmoeting
Veel jongeren geven aan dat ze vinden dat het in Den Helder ontbreekt aan mogelijkheden voor vrije tijdsbesteding voor jongeren.
“Ergens waar je kan chillen, gamen. Wat niet veel geld kost en waar je leuke dingen kan doen. Dat is er te weinig. Alles is duur.”
Ontmoetingsplaats De jongeren geven aan dat zij behoefte hebben aan plekken waar zij elkaar kunnen ontmoeten, zonder dat dit voor omwonenden overlast geeft. Dit geldt vooral voor de jongeren die nog te jong zijn voor de horeca, daar geen geld voor hebben of zich daar niet thuis voelen. In Julianadorp geven de jongeren aan dat zij hieraan vooral in het weekend behoefte hebben, omdat het jongerencentrum dan dicht is.
“Als er een muziekje bij komt, gaan mensen alweer de politie bellen.” “Sommige jongeren maken er een troep van, en dan wordt zo’n plek weer gesloten. Maar dat doet niet iedereen.”
Zo’n locatie moet bij voorkeur geen overlast voor omwonenden veroorzaken, maar tegelijkertijd ook weer niet te ver afgelegen zijn van de bewoonde wereld. Graag verlicht en met de mogelijkheid tot zitten of hangen. Veel jongeren noemen de parken als een mogelijkheid om elkaar buiten te ontmoeten en leuke activiteiten te ondernemen. Zij zien nu dat er in Den Helder her en der een aantal nieuwe parkjes worden bijgemaakt, terwijl oude – in potentie goede – plekken juist verloederen, zoals Quelderduin. Een binnen locatie moet vooral ‘goedkoop’ en ‘vaak open’ zijn. En met de mogelijkheid om activiteiten te ondernemen, zoals muziek maken of een spel doen.
27
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Informatie en ondersteuning aan jongeren
Ook aan een plek voor huiswerkbegeleiding buiten schooltijd hebben sommige jongeren behoefte. Een deelnemer geeft aan dat dit vooral voor allochtone jongeren belangrijk is, die vanuit thuis niet altijd goede ondersteuning krijgen omdat de ouders de taal niet goed spreken of een lage opleidingsachtergrond hebben. In Julianadorp staat het gemis aan een goede skatebaan bovenaan de prioriteitenlijst. De jongeren in Nieuw Den Helder hebben (nog) geen echt jeugdhonk, terwijl ze daar wel behoefte aan hebben. Sport Ook het sportaanbod houdt niet over, met name in Julianadorp is er niet veel diversiteit. Als je op latere leeftijd een sport wilt gaan beoefenen is het lastig nog ergens in de verenigingen een plek te vinden.
“De groepjes zijn al gevormd, als je later wilt gaan sporten bij een vereniging, voel je je niet welkom”.
5.3 Werk, wonen en financiën
Als tweede belangrijkste probleem waar tegen de Helderse jongeren aanlopen, noemen de jongeren praktische voorwaardelijke zaken: het hebben van werk, geld en (betaalbare) woonruimte. Werk Een gebrek aan arbeidsplaatsen en moeilijke toegang tot de arbeidsmarkt voor jongeren is het meest genoemde (en gestickerde) onderwerp: er zijn weinig banen en er worden hoge eisen gesteld aan toetreders op de arbeidsmarkt. Deze hoge eisen, komen regelmatig in het gesprekken naar voren en vormen voor sommige jongeren al een drempel om actief naar een bedrijf toe te stappen. Zowel de jongeren die hun opleiding al hebben afgerond als scholieren en studerende jongeren, maken zich zorgen over hun arbeidsmarktpositie in Den Helder.
“Het is hier gewoon heel slecht, al jarenlang, er zijn geen banen. Ik weet ook niet of ik hier blijf als ik straks klaar ben met mijn opleiding”. “Ik ben hier komen wonen en ben nu werkzoekend. Ik kom er niet tussen. Ik overweeg weer te verhuizen.” “Ik wilde bij de supermarkt achter de kassa. Heb je HAVO?, vroegen ze. Dat heb ik dus niet.”
Ook het vinden van een bijbaan wordt door veel jongeren lastig genoemd. Een groot aantal van hen loopt een krantenwijk voor de nodige bijverdiensten. Geld Geen werk hebben, betekent ook geen geld hebben en dus niet zelfstandig kunnen zijn en weinig mogelijkheden hebben. Het betekent dat reizen met het openbaar vervoer duur is en dat belemmert ook weer de mogelijkheden om werk te zoeken en vrije tijdsbesteding.
28
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Informatie en ondersteuning aan jongeren
“Ik heb ook een zoontje, die komt regelmatig het weekend logeren. Maar aan het eind van de maand is mijn geld echt op. Ik kan dan soms geen gezond voedsel meer voor hem kopen.” “Ik wilde naar de open dagen van het leger. Maar dat organiseren ze in Ede! Weet je wat het kost daarheen te gaan met de trein?”
Wonen Jongeren ervaren veel problemen met het verkrijgen van passende en betaalbare woonruimte in Den Helder. Veel jongeren geven aan nog thuis te wonen omdat ze geen eigen woonruimte kunnen vinden en/of betalen. Dat levert soms spanningen op tussen ouders en oudere kinderen. Ook kan het financiële problemen knelpunten opleveren, vanwege korting op een eventuele uitkering bij werkloosheid of arbeidsongeschiktheid. Ook jongeren die er nog niet aan toe zijn om zelfstandig te gaan wonen, uiten hun zorgen over het gebrek aan huisvesting voor de toekomst.
“Ik word over drie maanden achttien en woon in begeleid wonen. Ik moet daar weg, maar waar kan ik heen? Er is niks wat voor mij betaalbaar is.” “Ik ben beginnend ondernemer en heb daarom geen recht op extra punten voor een woning. Jongeren met baan voor meer dan 25 uur per week, krijgen die punten wel. Ik vind dat niet eerlijk.” “Er zouden jongerenwoningen worden gebouwd, maar dat is niet doorgegaan. Dat had ik heel graag gewild.” “Nu kun je wel in anti-kraak, maar dan moet je je keuken met heel veel anderen delen. En daar komt ook niet iedereen in.” “Er was wel iets, maar dat kost € 600,- per maand. Dat kan ik dus nooit betalen.”
Een aantal jongeren ervaart het ook als oneerlijk dat 55-plussers ook op het jongerenaanbod mogen reageren, maar dat het andersom niet kan. Negatief ‘leef/opgroeiklimaat’ De combinatie van weinig werk en weinig woonruimte, leidt volgens een deel van de jongeren tot een negatief leef en opgroeiklimaat. Er staan winkels leeg, waardoor de binnenstad unheimisch oogt, delen van de stad verloederen. De wat oudere deelnemers aan het groepsgesprek, geven aan dat ze Den Helder hierdoor niet zien als een positieve plek om kinderen te laten opgroeien. Dit leidt tot een negatieve spiraal, die doorbroken moet worden, zo vinden zij. Regeldruk / bureaucratie Regeldruk wordt door veel jongeren genoemd als belastend; ingewikkelde formulieren die moeten worden ingevuld en veel regeltjes waaraan moet worden voldaan. Dat werpt een drempel op, vooral voor jongeren met minder opleiding.
“Als je achttien wordt, moet je ineens allemaal dingen zelf gaan betalen en regelen, zoals zorgtoeslag en verzekering. Ik snap daar niks van.”
29
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Informatie en ondersteuning aan jongeren
Stageplaats Het vinden van een stageplaats is voor veel jongeren lastig, waarbij zij met name de regels en voorwaarden noemen die daaraan door school worden gesteld. Deze zijn niet voor iedereen haalbaar. Jongeren lopen vooral op tegen de voorwaarden die moeten worden voldaan voordat men op stage mag.
“Ik had zelf een stageplek geregeld. Mooi toch? Maar die plek voldeed niet aan de regels en werd afgekeurd. Nu moet ik van school om dat ik geen stage heb gedaan.” “Toen ik op stage moest, bleek dat ik nog bepaalde vakken moest halen. Maar dat zou heel lang duren en ondertussen zou die stageplaats er niet meer zijn.”
Jongeren die – om wat voor reden dan ook – daar niet aan voldoen, mogen niet op stage en kunnen zelfs te maken krijgen met sancties als ze hun stage niet op tijd voldoen. Veel jongeren ervaren de regels hieromtrent als bijzonder star en de school als niet meewerkend. Kwaliteit van het onderwijs Over de kwaliteit van het onderwijs komen veel klachten: gebrek aan (goede) leraren en aan kwalitatief goede stageplekken. Met name bij het ROC vinden jongeren dat de kwaliteit onder druk staat: er is een tekort aan passend lerarenpersoneel. Als struikelbok in het vinden van werk, wordt ook het keuzesysteem op school genoemd: je moet al keuzes maken, voordat je weet wat je later wilt gaan doen. En door die keuzes, sluit je andere wegen af. Vervoer Het ervaren gebrek aan ontmoetingsplekken of vrijetijdsaanbod, hangt ook samen met afstanden en vervoer. Met name de jongeren in Julianadorp moeten altijd ver fietsen om ergens te komen. Dat is een belemmering. De kosten voor het openbaar vervoer zijn voor veel jongeren te duur. Om ook gebruik te kunnen maken van verder afgelegen aanbod, is betaalbaar vervoer nodig. Dat er veel, vaak en lang gefietst wordt in de winderige kustplaats is een onderwerp dat vaak wordt genoemd. Sommige jongeren opperen een windscherm langs de fietspaden. De jongeren die in de stad wonen, geven aan dat de gemeente Den Helder uitblinkt in het afsluiten van fietspaden vanwege werkzaamheden, waardoor jongeren vaak ver moeten omfietsen. Zorgen voor goede begaanbare fietspaden – die niet allemaal tegelijk opengebroken zijn – is van belang. Veiligheid Gebrek aan veiligheid op straat is een veelgenoemd probleem, wat de jongeren eigenlijk al ‘normaal’ vinden. Er zijn ook jongeren die vinden dat er niks mis is met de veiligheid in Den helder..
“Als meisje ga je sowieso nooit alleen de stad in, dat kan gewoon niet. Dat vind ik ook normaal.”
Pesten en groepsvorming Pesten op school wordt als probleem genoemd, soms in één adem met racisme en groepsvorming. Veel deelnemers aan de groepsgesprekken geven aan dat Den Helder een soort van ‘apartheid’ kent: groepen van verschillende etnische herkomst klitten samen, zowel in de wijken als in het uitgaansleven.
30
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Informatie en ondersteuning aan jongeren
De verschillende groepen mengen moeilijk.
“We hebben hier een paar keer een barbecue georganiseerd, dan komen er veel allochtone wijkbewoners. Maar andere wijkbewoners komen dan juist weer niet, omdat de barbecue ‘te zwart’ zou zijn. Het mixt gewoon niet goed, dat is heel jammer.”
Een aantal jongeren geeft ook bij dit thema aan dat ze zich door de politie niet beschermd voelen. Ze ervaren weinig respect en voelen zich niet serieus genomen. Een ander deel van de jongeren herkent dit probleem niet en/of loopt er zelf nooit tegenaan.
“Ze zien ons als probleemzoekers.” “Als je bij ze komt, nemen ze je totaal niet serieus.” “Ik voel me totaal niet gehoord.” ”Op school krijg je alleen maar te maken met politie die je kluisje controleert op drugs enzo. Ze zijn er niet voor jou.”
Problemen thuis/ mantelzorg/ relaties Over problemen thuis wordt in de groepsgesprekken niet zoveel gezegd, maar het komt nu en dan wel tussen de regels naar voren. De jongerenwerkers geven aan dat dit zeker speelt en sommige jongeren doen dat in de pauze van de groepsgesprekken ook individueel.
“Er zijn hier jongeren die te maken hebben gehad met ernstige ziekte en in sommige gevallen overlijden van een ouder, anderen zijn mantelzorger. Deze jongeren hebben het heel zwaar en zeker behoefte om ergens te kunnen landen.” “Er is thuis heel weinig geld, ook omdat mijn moeder ziek is en niet kan werken. Ik probeer wat geld bij te verdienen, maar dat is moeilijk. Ik heb het ook heel druk met school. Ik denk soms dat volwassenen niet beseffen hoeveel verantwoordelijkheden sommige kinderen hebben.”
Bij problemen thuis wordt ook een gebrek aan een veilige en/of anonieme opvang genoemd. Voortijdige zwangerschap komt nogal eens voor in de kring van sommige jongeren. Het is lastig om daarover in vertrouwen met iemand te praten. Ook de kosten van de morning-after pil worden als probleem genoemd. Ondersteuningsaanbod Welke oplossingen zien de jongeren zelf voor de problemen waar zij tegenaan lopen? En wie kan er daarbij helpen? In hoeverre kennen de jongeren de wegen die er zijn en zijn deze wegen voor hen ook toegankelijk?
31
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Informatie en ondersteuning aan jongeren
Hoe ga je aan de slag met de (grote en kleine) problemen? “Geen idee’ is het meest gegeven antwoord. De ondersteunende instanties die jongeren kennen en spontaan worden genoemd zijn: kindertelefoon; jongerenwerk; school (stagebegeleiders); UWV; woonty; parlan; bureau Jeugdzorg; GGZ; weggeefwinkel; kringloopwinkel. Om werk te vinden, gaan jongeren zelf werkgevers en uitzendbureaus langs. Ze geven daarbij aan dat dat vooral werkt als je contacten hebt. Zelf aan de slag als ondernemer, wordt geopperd. Maar daarbij komen wel weer de regels om de hoek kijken. Datzelfde geldt voor de Woningstichting. Daar wordt je niet gehoord, vinden sommigen. “Ze hebben gewoon geen huizen, dus wat kunnen ze doen?”, zegt een ander. Ook Parlan wordt genoemd als organisatie die je kan helpen. Bureau jeugdzorg wordt genoemd, maar een aantal jongeren heeft daar een slechte ervaring mee. Van het centrum voor jeugd en gezin (CJG) heeft niemand gehoord. Een deelnemer aan het groepsgesprek – zelf moeder – geeft aan dat er een wachtlijst is voor opvoedondersteuning. Dat je als jongere bij de gemeente zou kunnen aankloppen bij vragen of problemen, is eveneens zo goed als onbekend.
“CJG - Is dat een loket? Waar is dat dan?” “De gemeente komt met dingen, zoals ook nu – met alle respect hoor – maar wat zien we hier nu weer van terug? Verandert er iets?” “En als er iets gebeurt of verbetert, duurt het altijd veel te lang.” “Als er een plek was waar je naartoe zou kunnen, als daar iemand was die zou luisteren, prima. Die je serieus neemt. Er wordt nooit echt naar ons geluisterd, zo voel ik dat echt.”
Het jongerenwerk wordt wel genoemd als ‘steun’. Maar hier zien jongeren geen oplossingsmogelijkheid voor grote problemen zoals huisvesting, werk en financiën. Wel is het leuk en belangrijk dat daar activiteiten worden georganiseerd, zoals het frisfeest, zo geven veel jongeren aan. Het jongerenwerk zelf geeft aan dat ze veel problemen van jongeren wel in beeld krijgen, ook al komen de jongeren er zelf niet altijd mee. Maar regelmatige openstelling en de mogelijkheid om activiteiten te organiseren, zijn daarvoor wel voorwaarden. De jongerenwerkers wijzen er bovendien op dat de jongeren vaak niet weten dat ze er voor veel meer zaken terecht kunnen en dat het jongerenwerk hun ingang voor doorverwijzing kan zijn. In ieder geval maken jongeren daarvan nog niet optimaal gebruik.
32
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Informatie en ondersteuning aan jongeren
Sommigen jongeren geven aan graag mee te praten en ook zelf dingen te willen organisatoren.
“Waarom komt de gemeente hier niet zelf luisteren? Wij willen ook wel zelf naar de gemeente toe om te vertellen wat wij nodig hebben. We willen ook veel zelf doen, bijvoorbeeld activiteiten organiseren, maar dan hebben we daar wel budget en toestemming voor nodig.”
5.4 Verbeter ideeën
Wat willen de jongeren de gemeente meegeven om knelpunten te voorkomen of op te lossen en problemen te verlichten? Wanneer zou er iets veranderen en hoe zou dat kunnen? De geopperde ideeën en suggesties waren in de drie groepen sterk uiteenlopend in detailniveau en breedte, maar als rode draad kwamen oplossingen voor de hoofdproblemen naar boven: meer werk, meer jongerenhuisvesting, werken aan betaalbaarheid en het uitbreiden van de mogelijkheden voor ontmoeting en ontspanning. Ook het ontsluiten van de informatie over het ondersteuningsaanbod, kwam naar voren. Jongeren hebben behoefte aan een duidelijk aanwezige onafhankelijke en veilige vraagbaak, telefonisch of digitaal.
top 1 groep 1 echt luisteren naar jongeren groep 2 jongeren serieus nemen groep 3 leefklimaat verbeteren door investeren in werk en wonen – subsidies voor winkels en bedrijven 2 regels moeten niet zo strikt zijn / kansen bieden buiten de regels om (stage, school) 3 meer betaalbare woonruimte voor jongeren 4 5 kunnen proeven / proberen qua opleiding / werk kwaliteit van onderwijs controleren kortingskaart / fonds voor jongeren / gratis OV jongerenkorting op cultuur, OV, wonen verbeter de skatebaan: verlicht, camera’s, vuilnisbak, betonnen vloer. maak informatie toegankelijk via een infopunt / Loket in jongerencentrum / veilig meldpunt jongerencentrum vaker open jongerencentrum open parken weer aantrekkelijk maken en daar dingen organiseren leegstaande gebouwen benutten voor jongerenhuisvesting
Omdat jongeren vaak het idee hebben dat er niet echt naar hen wordt geluisterd, wordt het idee van staking of actie genoemd voor als jongeren echt iets willen bereiken.
“Wij hebben de school op slot gegooid toen niet werd geluisterd naar dat wij bepaalde regels rond de examens wilden veranderen. Dat heeft wel geholpen.” “We moeten de straat op, misschien.” “School helpt je daarmee zeker niet, zij staan model voor de wereld van de regels en starheid. Een enkele gunstige uitzondering doorgelaten.”
De starheid van regels, vooral voor jongeren die moeilijkheden hebben en daardoor niet altijd aan alle regels kunnen voldoen, moet veranderen.
33
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Informatie en ondersteuning aan jongeren
Er moet gekeken worden naar het einddoel, dus als een stage belangrijk is om de kans op werk te vergroten, moet die ook doorgaan als ie niet aan alle regeltjes voldoet. En jongeren zouden willen kunnen ‘proeven’ aan verschillende soorten werk en verschillende schoolpakketten, zodat ze beter kunnen kiezen en zich niet meteen vastleggen. De politie zou moeten luisteren naar jongeren en de jongeren serieus moeten nemen. Geopperd wordt dat de politie zich meer in burger laat zien, maar dit vindt niet iedereen een goed idee. Werk Als idee voor werk en werkervaring wordt geopperd meer vrijwilligerswerk in de zorg in te stellen: jongeren kunnen daar ervaring opdoen en de (cliënten van de) zorg vaart er wel bij. Dan moet dit vrijwilligerswerk wel professioneel opgezet worden, met cursussen en een certificaat dat iets waard is op je CV nadien. Ook een vergoeding voor vrijwilligerswerk wordt geopperd. Verder opperen sommige jongeren dat de gemeente meer winkels en bedrijven naar Den Helder moet halen, desnoods met subsidie. Op deze manier kan het leefklimaat verbeteren, is er meer werk en wordt de negatieve spiraal doorbroken, waardoor dit zich uiteindelijk weer terugbetaalt. Jongeren blijven dan graag in Den Helder wonen, terwijl ze nu wegverhuizen. Meldpunt De mogelijkheid om veilig, anoniem en eerst vrijblijvend te kunnen praten over problemen, kwam in de gesprekken vaak naar voren. Een forum, chatfunctie of telefonisch meldpunt, zijn daarvoor mogelijkheden.
“Dat niet meteen je naam wordt opgeschreven. Soms weet je nog niet of je echt iets durft of wilt vertellen, maar wil je er eerst een beetje over sparren.” “Dat je met andere jongeren kunt praten, zonder dat je ze kent.”
Geopperde tips: Biechthokje (degene aan de andere kant ziet je niet); Online dagboek; Forum / chat door en voor jongeren; Digitaal meldpunt; Meldpunt in Jongerencentrum. Vrijetijdsbesteding Meer aanbod voor ontmoeting is gewenst, waarbij jongeren ook vooral zelf de handen uit de mouwen willen steken. Dat de bezoekers van De Vliet in Julianadorp een vernieuwde of tweede skatebaan willen, is duidelijk. Ook vanuit Nieuw Den Helder is hieraan behoefte. Bij een ontmoetingsplaats buiten zijn verlichting, veiligheid en vuilnisbakken van belang. Een upgrade van de parken Quelderduin en het Julianaplein als plek voor evenementen en ontmoeting, wordt verder geopperd.
“Zet hier elke week een beginnend bandje neer, het hoeft allemaal niet veel te kosten.”
34
Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Informatie en ondersteuning aan jongeren
Ook zou het jongerencentrum vaker open kunnen zijn, met name in het weekend. Ook is er discussie over een drankvergunning. Veel jongeren zijn bereid zich actief in te zetten voor het organiseren van activiteiten, ook voor de buurt. Verder vinden veel jongeren het van belang dat het centrum weer gezelliger wordt. Ze willen graag dat er iets aan de leegstand wordt gedaan en vinden bovendien ze dat er teveel coffeeshops op een kluitje zitten. Met name de coffeeshops zonder zitgelegenheid zorgen voor overlast en onveiligheid. Vervoer Gratis openbaar vervoer voor jongeren of een kortingskaart, wordt door veel jongeren ook als een oplossing gezien. Vanuit het jongerenwerk wordt geopperd dat er een fonds in het leven geroepen kan worden, waar vanuit de jongeren een kortingskaart voor vervoer en voor sporten kunnen krijgen. Onderwijs / school / kwaliteit De kwaliteit van de stages en het onderwijs op het ROC is een punt van zorg dat vraagt om meer toezicht vanuit de gemeente, zo menen de jongeren. School kost een hoop geld en tijd en is belangrijk voor de toekomst van jongeren, maar dan moet de kwaliteit wel in orde zijn.
“Laat als gemeente zien dat je jongeren ook daarin serieus neemt. Misschien kan er een klachtenpunt komen mbt veel voorkomende problemen waar jongeren in het onderwijs en bij stages tegenaan lopen.”
35
bijlagen
36
Bijlage 1. Vragenlijst
Vragenlijst Wmo-KTO Den Helder
Introscherm
De gemeente Den Helder vindt het belangrijk dat haar inwoners bekend zijn met het aanbod aan zorg en welzijn maar ook dat zij daar ook makkelijk toegang tot hebben. De mogelijkheden voor het inwinnen van informatie en advies zijn tegenwoordig legio. Maar weet u de juiste informatie ook te vinden en waar loopt u tegen aan als u daar naar op zoek bent? Het invullen van de vragenlijst kost u ongeveer 10 minuten. Instructie voor het invullen (standaard)
Begin vragenlijst
Gezondheidszorg- en welzijnsaanbod Den Helder In de gemeente Den Helder zijn verschillende organisaties en instellingen actief op het gebied van gezondheidszorg en welzijnswerk. Denk bij gezondheidszorg aan huisartsen, fysiotherapeuten, psychologen, verzorgings- en verpleeghuizen. Welzijnswerk is erop gericht om oplossingen aan te dragen voor maatschappelijke problemen, de lokale samenleving vorm te geven en mensen (weer) te laten deelnemen aan de samenleving. Denk hierbij aan maatschappelijk werkers, sociaal raadslieden.
Informatiebehoefte
1. Heeft u in de afgelopen 12 maanden naar informatie, advies of ondersteuning gezocht op het gebied van …. ? (ja – nee – weet niet) opvoeden en opgroeien jeugd alcohol en/of druggebruik financiën en schulden werk, werkloosheid en opleiding wonen en huisvesting mobiliteit (vervoer) huishoudelijke hulp gezelschap / sociaal contact sport, spel en beweging gezondheidsproblemen mantelzorgondersteuning vrijwilligerswerk dagbesteding vragen/informatie op ander gebied, namelijk: …..
(indien alles ‘nee’ door naar vraag 3) 2. Waar heeft u over de volgende thema’s de informatie of ondersteuning gevonden die u zocht? [thema’s tonen die genoemd zijn bij vraag 1]..
-
Weet niet (meer)
37
3. Loopt u wel eens rond met vragen of problemen waarover u eigenlijk informatie of advies zou willen hebben, maar de informatie/advies uiteindelijk niet zoekt of niet vindt? Ja, regelmatig Ja, af en toe Nee, dat komt vrijwel nooit voor door naar vraag 6 Weet niet door naar vraag 6
4. Geef in enkele steekwoorden aan om welke vragen/onderwerpen het dan gaat: ….
5. Wat is reden dat u hierover (nog) geen informatie / advies heeft ingewonnen? Ik weet niet waar ik daarvoor terecht kan Ik vind het moeilijk om erover te praten Ik schaam mij ervoor Ik zie op tegen mogelijke kosten Ik heb mij er nog niet in verdiept Anders, namelijk: … Zoekgedrag 6. Als u behoefte heeft aan informatie over het zorg- en welzijnsaanbod in Den Helder, waar zoekt u dan doorgaans naar informatie? (meerdere antwoorden mogelijk) Website Geldkompas Den Helder Via zoekmachines op internet (Google, Bing, etc.) Via de website van de gemeente / zorgloket Via de website van de zorg-/welzijnsorganisatie Via een bezoek aan de gemeentebalie / zorgloket Via familie/vrienden/kennissen Via het informele circuit (kerken, vrijwilligersorganisaties) Lokale/regionale krant / huis-aan-huisbladen Telefoongids / Gouden Gids Anders, namelijk: Ik zoek nooit naar informatie over het zorg- of welzijnsaanbod in Den Helder 7. Heeft u behoefte aan meer informatie over het (gezondheids-)zorg- of welzijnsaanbod in de gemeente Den Helder? Ja, namelijk over het aanbod aan:……………………………. Nee door naar vraag 9 Weet niet 8. Op welke wijze zou u hierover geïnformeerd willen worden? (meerdere antwoorden mogelijk) Via de gemeente (Wmo-zorgloket) Via het informele circuit (kerken, vrijwilligersorganisaties) Via (thema) bijeenkomsten Via een digitale sociale kaart Via een digitale nieuwsbrief Via gemeentelijke website Via een lokale/regionale pers (krant, weekblad, zondagskrant) Via een folder of brochure Via zorg- en welzijnsorganisaties Anders, namelijk: …
38
Bekendheid zorg-/welzijnsaanbod
9. In hoeverre bent u bekend met het aanbod in Den Helder aan:
( zeer bekend – goed bekend – redelijk bekend – onbekend – weet niet )
-
Gezondheidszorg Welzijnswerk Vrijwilligersorganisaties
10. Bent u bekend met de volgende diensten of organisaties/instellingen in Den Helder? ( ja, goed bekend – ja, enigszins bekend - nee – weet niet) (toelichting: tussen haakjes voorbeelden van organisaties die zich in Den Helder bezig houden met de genoemde dienstverlening. Het aantal voorbeelden is niet uitputtend!) Het Wmo-zorgloket Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) Bureau jeugdzorg (BJZ) De GGD Maatschappelijk werk (De Wering) Ouderenwerk (De Wering, Vrijwaard, Omring, Tellus) Jongerenwerk (De Wering) Sociaal raadslieden (De Wering) Begeleiding mensen met beperking (MEE) Opbouwwerk in de wijk (De Wering, Het Buurtcollectief) Verslavingszorg (Brijderstichting, GGD, GGZ, Actief Talent) Dagbesteding en dagopvang (Omring, Esgédé Reigersdaal) Mantelzorgondersteuning (Stichting Mantelzorg Den Helder) Begeleiding en opvang van dak- en thuislozen (dnoDoen) Vrijwilligersorganisaties (De Wering, Stichting Present, Buurtcollectief, Vrijwaard) (indien alles ‘nee’ door naar vraag 13) 11. Heeft u in de afgelopen 12 maanden gebruikt gemaakt van het ondersteuningsaanbod van de onderstaande organisaties/instellingen? [alleen tonen als men goed/enigszins bekend is met organisatie]
(ja – nee – weet niet)
-
Het Wmo-zorgloket Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) Bureau jeugdzorg (BJZ) De GGD Maatschappelijk werk (De Wering) Ouderenwerk (De Wering, Vrijwaard, Omring, Tellus) Jongerenwerk (De Wering) Sociaal raadslieden (De Wering) Begeleiding mensen met beperking (MEE) Opbouwwerk in de wijk (De Wering, Het Buurtcollectief) Verslavingszorg (Brijderstichting, GGD, GGZ, Actief Talent) Dagbesteding en dagopvang (Omring, Esgédé Reigersdaal) Mantelzorgondersteuning (Stichting Mantelzorg Den Helder) Begeleiding en opvang van dak- en thuislozen (dnoDoen) Vrijwilligersorganisaties (De Wering, Stichting Present, Buurtcollectief, Vrijwaard)
(indien alles ‘nee’ of ‘weet niet’ door naar vraag 13)
39
12. In hoeverre bent u tevreden over de onderstaande diensten of organisaties als het gaat om: [alleen diensten/organisaties opnemen die men gebruikt heeft (vraag11=ja)] (5 puntsschaal: zeer tevreden tot zeer ontevreden – weet niet ) De bruikbaarheid van de verkregen informatie / ondersteuning De beschikbaarheid van online informatie De telefonische bereikbaarheid De openingstijden De klantvriendelijkheid van de medewerkers De mogelijkheid om online een afspraak te maken 13. Vindt u dat er in Den Helder over het geheel genomen voldoende aanbod is op het gebied van: ( ja – nee - kan ik niet goed inschatten) Advies of hulp bij gezondheidsproblemen Advies of hulp bij opvoed- en opgroeivragen Advies of hulp bij schulden Advies of hulp bij verslavingen Advies of hulp bij psychische problemen Advies of hulp bij vinden van werk Advies of hulp bij huiselijk geweld Dagbestedingactiviteiten Maaltijdvoorzieningen/boodschapdiensten Maatschappelijk werk Hulp in de huishouding Klussendiensten Dak- en thuislozenopvang Ouderenwerk / -activiteiten Jongerenwerk/ -activiteiten Vervoersdiensten Verkrijgen van ondersteuning en hulp door vrijwilligers Mantelzorgondersteuning
14. Mist u belangrijke voorzieningen op het gebied van gezondheidszorg en welzijn in Den Helder? Ja, namelijk: ….. Nee Weet niet 15. Graag leggen we u enkele stellingen voor over het zorg- en welzijnsaanbod in Den Helder. Wilt u aangeven in hoeverre u het eens bent met deze stellingen. (helemaal mee eens tot helemaal mee oneens, weet niet) Er is zoveel informatie op het gebied van zorg en welzijn in Den Helder dat ik door de bomen het bos niet meer zie. Ik vind het lastig om in Den Helder de juiste ondersteuning te vinden als ik die nodig heb Organisaties in Den Helder sturen je van het kastje naar de muur als je hulp nodig hebt Het zorg- en welzijnsaanbod in Den Helder vind ik prima Ik kan voor alle vragen en problemen op het gebied zorg en welzijn terecht in mijn eigen gemeente
40
Mantelzorg
De volgende vragen gaan over mantelzorg en mantelzorgondersteuning. Onder mantelzorg verstaan wij: de zorg voor chronisch zieken, gehandicapten en hulpbehoevenden door naasten: partners, familieleden, vrienden, kennissen en buren. Kenmerkend is de reeds bestaande persoonlijke band tussen de mantelzorger en zijn of haar naaste. Daarnaast gaat het om langdurige zorg die onbetaald is. 16. Ontvangt u langdurige en onbetaalde hulp of zorg van iemand uit uw nabije omgeving (bijvoorbeeld van uw partner, kind, familielid of goede buur of vriend) bij uw dagelijkse activiteiten, zoals huishoudelijke hulp, lichte verpleging/ verzorging (v.b. wassen, toedienen medicijnen), dagbesteding (v.b. wandelen, spelletje doen), tuinonderhoud, administratie, boodschappen doen, hulp bij vervoer etc. Ja Nee
17. Zorg u voor iemand in uw nabije omgeving, buiten uw gebruikelijke gezinstaken of zorgtaken om? Bijvoorbeeld voor uw partner, kind, familielid of goede buur of vriend? Ja Nee door naar vraag 21
18.
Aan wie en voor hoeveel uren per week verleent u mantelzorg? Aan wie? En hoeveel uren per week? partner ouders kind(eren) ander familielid buren vriend(en) kennis anders, namelijk:
19.
Beperkt de mantelzorg u zodanig dat u zichzelf overbelast voelt? nee Ga naar vraag 21 ja, licht ja, matig ja, zwaar ja, zeer zwaar
41
20. Heeft u hierover al eens met uw huisarts of andere professionele hulpverlening gesproken? ja, huisarts ja, anders, namelijk: nee, want:
Achtergrondkenmerken
21. Wat is uw belangrijkste dagelijkse bezigheid? (slechts één antwoord mogelijk)
werkzaam in beroep werkzoekend schoolgaand/studerend
gepensioneerd/vut/wia*/ wajong of andere regeling
huisvrouw/huisman (niet werkzaam)
geen van deze situaties
22. Wat is uw huidige of hoogst voltooide opleiding? geen lager onderwijs/basisonderwijs lager en middelbaar algemeen en voortgezet onderwijs (vglo, mulo, havo, mavo, enz.) lager beroepsonderwijs (ambachtsschool, huishoudschool, lts, lhno, leao, las, vbo enz.) middelbaar beroepsonderwijs (mts, uts, meao, inas, kvjv, kleuterleidster, gezinsverzorgster enz.) hoger algemeen en voortgezet onderwijs (havo, hbs, vwo, mms, lyceum, atheneum, gymnasium) hoger beroeps- en wetenschappelijk onderwijs (hts, heao, lerarenopleiding, sociale academie, hogeschool, universiteit enz.)
23. Heeft u thuis of in uw directe omgeving toegang tot internet? Ja, en ik gebruik het dagelijks vraag 25 Ja, en ik gebruik het wekelijks vraag 25 Ja, maar ik gebruik het niet vaker dan eens of enkele keren per maand vraag 24 Ja, maar ik maak er geen gebruik van vraag 24 Nee, ik heb geen toegang en gebruik het ook niet vraag 25
24. Weet u hoe u informatie kunt vinden via het internet? Ja, namelijk: …. Nee, omdat: ….
25. Heeft u tot slot nog opmerkingen of verbetersuggesties ten aanzien van het zorgen welzijnsaanbod in de gemeente Den Helder of naar aanleiding van dit onderzoek?
…. Dit waren alle vragen. Bedankt voor uw medewerking!
42